Chúng ta có thể tốt nghiệp và ra trường, nhưng chúng ta thực sự sẽ không bao giờ ngừng học hỏi. Công việc mới, vai trò mới, mối quan hệ mới: tất cả đều đòi hỏi phải tiếp thu kiến thức mới. Ngừng học hỏi là ngừng tiến bộ.
Nate Kornell, phó giáo sư tâm lý học nhận thức tại Đại học Williams, người nghiên cứu các chiến lược học tập, cho biết mặc dù tầm quan trọng của nó, nhưng rất nhiều người trong chúng ta phát triển những thói quen xấu và những kỹ thuật sai lầm làm suy yếu khả năng học tập hiệu quả của chúng ta.
Dưới đây, Kornell phác thảo ba nguyên tắc cơ bản cần học hỏi.
1. Chấp nhận sự khó chịu
Một trong những sai lầm phổ biến nhất – và có hại – mà Kornell thường thấy là xu hướng chung của chúng ta là đánh đồng hiệu suất với mức độ chúng ta đang học.
Trên thực tế, hai chỉ số này thường đối lập trực tiếp. Kornell đưa ra ví dụ sau: giả sử bạn đang ở phòng tập thể dục, cố gắng tập với tạ 6kg. Thậm chí một vài lần lặp lại cũng khiến bạn mệt mỏi, và vì vậy cuối cùng bạn đổi chúng lấy mức tạ 3kg. Đột nhiên, việc tập luyện trở nên dễ dàng hơn. Bạn có thể thực hiện nhiều lần hơn. Bạn cảm thấy mạnh mẽ hơn ngay lập tức. Tất nhiên, vấn đề là trong khi mức tạ nhẹ hơn khiến bạn cảm thấy tốt hơn về hiệu suất của mình, thì mức tạ nặng hơn lại mang lại hiệu quả tập luyện tốt hơn.
Và điều tương tự cũng xảy ra với việc học. Khi bạn học những điều dễ, làm những bài tập dễ, bạn cảm thấy mình học được nhiều hơn, nhưng thực tế không phải vậy, bạn sẽ học được nhiều hơn khi giải quyết hay học những điều khó.
Theo Kornell, việc học hiệu quả cảm thấy rất khó khăn. Chính khả năng chấp nhận sự khó chịu liên tục này đã tạo ra sự khác biệt giữa những người cực kỳ thành công với những người khác. Đối với hầu hết mọi người, một khi họ khá giỏi một thứ gì đó thì họ bắt đầu trở nên tự mãn và thoải mái, hài lòng và không muốn tiếp tục thử thách bản thân. “Những người đạt được nhiều thành tựu nhất trong cuộc sống là những người không hài lòng với điểm 8 trên 10; những người không dừng lại cho đến khi họ đạt được 10 trên 10.” Điều đó đòi hỏi phải chấp nhận rủi ro, sự không chắc chắn, sự lặp đi lặp lại, theo đuổi những lời chỉ trích và, đúng vậy, sự khó chịu.
Học tập có nhiều thứ – thử thách, mở mang tầm mắt, phấn khởi, động lực và mệt mỏi. Nó không bao giờ nên là một cuộc dạo chơi. “Nếu bạn đang có một khoảng thời gian quá dễ dàng, thì bạn đang làm sai”.
2. Ngừng nhồi nhét
Một kỹ thuật học tập yêu thích của sinh viên đại học ở khắp mọi nơi, đó là nhồi nhét – hoặc nỗ lực cuối cùng để ghi nhớ càng nhiều thông tin trong một khung thời gian cô đọng – sẽ hiệu quả “nếu bạn muốn ghi nhớ điều gì đó trong thời gian rất ngắn”. Hãy nhồi nhét trước khi làm bài kiểm tra, và bạn có thể sẽ nhớ được nhiều thông tin khi ngồi viết bài kiểm tra. Tuy nhiên, một năm, một tuần hay thậm chí một ngày sau đó? Thì những điều bạn nhớ là không nhiều lắm.
Để có được kiến thức mới với thời hạn dài, điều quan trọng là bạn phải sắp xếp các sự kiện học tập. Điều thú vị là, chính hành động quên đi đã khiến cho nhiều buổi học tập cách quãng hiệu quả hơn trong việc hình thành trí nhớ dài hạn so với một buổi học marathon đơn lẻ.
Kornell, người đã nghiên cứu sâu về chủ đề này, tin rằng hành động quên thông tin và sau đó học lại thông tin đó, lý tưởng nhất là nhiều lần, là thứ gắn kết ký ức trong não. Quá trình quên, và sau đó lặp đi lặp lại việc lấp đầy những khoảng trống trí nhớ đó, khiến chúng trở nên gắn bó. “Bạn không thể bổ sung kiến thức trừ khi bạn cho mình cơ hội để quên”, đó là lý do tại sao việc học nhồi nhét lại tạo ra những kết quả thoáng qua như vậy.
3. Tạo kết nối
Càng nhiều càng tốt. Nếu bạn muốn ghi nhớ thông tin trong một đoạn văn đang đọc, hãy đưa văn bản vào càng nhiều ngữ cảnh bổ sung càng tốt. Thường xuyên tạm dừng và suy nghĩ xem những gì bạn đang đọc bây giờ có liên quan như thế nào với những gì bạn đọc trước đó. Nhưng đừng dừng lại ở đó. Nếu bạn thực sự muốn tài liệu trở nên hấp dẫn, hãy tạo các mối liên hệ cá nhân: liên hệ văn bản với các sự kiện đã xảy ra trong cuộc sống của chính bạn, cuộc sống của một người bạn hoặc người quen. Bạn càng có thể liên kết nhiều chủ đề riêng lẻ từ tài liệu trong sách với các lĩnh vực kiến thức đã có từ trước, độc lập khác, thì càng có nhiều khả năng nó sẽ bám chặt lấy bạn.
Phải thừa nhận rằng, việc tạm dừng một vài câu để ngữ cảnh hóa tài liệu có thể là một công việc vô cùng tốn thời gian và mệt mỏi về tinh thần. Nhưng nó vô cùng hiệu quả.
