Các nhà nghiên cứu dự báo rằng đến năm 2025, chúng ta sẽ thấy khoảng 8 triệu phương tiện tự hành hoặc bán tự hành chạy trên đường. Trước khi hòa nhập vào các tuyến đường, xe ô tô tự lái trước tiên sẽ phải trải qua 6 cấp độ tiến bộ của công nghệ hỗ trợ người lái.
Vậy chính xác thì những cấp độ này là gì? Và bây giờ chúng ta đang ở đâu trong 6 cấp độ này?
Hiệp hội Kỹ sư Ô tô (SAE) xác định 6 cấp độ tự động hóa lái xe, từ 0 (hoàn toàn thủ công) đến 5 (hoàn toàn tự hành). Các cấp độ này đã được Bộ Giao thông Vận tải Hoa Kỳ thông qua.
Cấp độ 0 (Không có Tự động hóa Lái xe)
Hầu hết các phương tiện lưu thông trên đường hiện nay đều là Cấp độ 0: được điều khiển bằng tay. Con người cung cấp “nhiệm vụ lái xe động” mặc dù có thể có các hệ thống tại chỗ để trợ giúp người lái xe. Một ví dụ là hệ thống phanh khẩn cấp ― vì về mặt kỹ thuật, hệ thống này không “lái” xe nên không đủ tiêu chuẩn là tự động hóa.
Cấp độ 1 (Hỗ trợ lái xe)
Đây là mức độ tự động hóa thấp nhất. Xe có một hệ thống tự động duy nhất để hỗ trợ người lái, chẳng hạn như đánh lái hoặc tăng tốc (kiểm soát hành trình). Hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng, trong đó xe có thể được giữ ở khoảng cách an toàn với chiếc xe phía trước, đủ điều kiện là Cấp độ 1 vì người lái xe giám sát các khía cạnh khác của lái xe như đánh lái và phanh.
Cấp độ 2 (Tự động hóa lái xe một phần)
Điều này có nghĩa là xe được trang bị hệ thống hỗ trợ lái xe tiên tiến hay ADAS. Xe có thể kiểm soát cả đánh lái và tăng/giảm tốc. Hệ thống này luôn cần con người ngồi ở ghế lái và có thể điều khiển xe bất cứ lúc nào. Hệ thống lái tự động Tesla Autopilot và hệ thống Super Cruise của Cadillac (General Motors) đều đạt tiêu chuẩn Cấp độ 2.
Cấp độ 3 (Tự động hóa lái xe có điều kiện)
Bước nhảy từ Cấp độ 2 lên Cấp độ 3 là một khoảng cách đáng kể từ góc độ công nghệ, nhưng tinh tế nếu không muốn nói là không đáng kể từ góc độ con người.
Xe cấp độ 3 có khả năng “phát hiện môi trường” và có thể đưa ra quyết định sáng suốt cho chính mình, chẳng hạn như tăng tốc vượt qua xe đang di chuyển chậm. Nhưng ― chúng vẫn yêu cầu con người kiểm soát. Người lái xe phải luôn cảnh giác và sẵn sàng kiểm soát nếu hệ thống không thể thực hiện nhiệm vụ.
Gần hai năm trước, Audi (Volkswagen) đã thông báo rằng thế hệ tiếp theo của A8 – chiếc sedan hàng đầu của họ – sẽ là chiếc xe Cấp độ 3 được sản xuất đầu tiên trên thế giới. Và họ đã giao hàng. Audi A8L 2019 sẽ có mặt tại các đại lý thương mại vào mùa thu năm đó. Nó có tính năng Traffic Jam Pilot, kết hợp một máy quét lidar với khả năng kết hợp cảm biến tiên tiến và sức mạnh xử lý (cộng với tính năng dự phòng tích hợp nếu một thành phần bị lỗi).
Tuy nhiên, trong khi Audi đang phát triển kỹ thuật kỳ diệu của họ, quy trình quản lý tại Hoa Kỳ đã chuyển từ hướng dẫn của liên bang sang các quy định của từng bang đối với xe tự hành. Vì vậy, ở thời điểm hiện tại, A8L vẫn được xếp vào loại xe Cấp độ 2 tại Hoa Kỳ và sẽ xuất xưởng mà không cần phần cứng và phần mềm quan trọng để đạt được chức năng Cấp độ 3. Tuy nhiên, tại châu Âu, Audi sẽ tung ra A8L Cấp độ 3 đầy đủ với Traffic Jam Pilot (đầu tiên ở Đức).
Cấp độ 4 (Tự động hóa lái xe cao)
Sự khác biệt chính giữa tự động hóa Cấp độ 3 và Cấp độ 4 là các phương tiện Cấp độ 4 có thể can thiệp nếu sự cố xảy ra hoặc có lỗi hệ thống. Theo nghĩa này, những chiếc xe này không cần sự tương tác của con người trong hầu hết các trường hợp. Tuy nhiên, con người vẫn có tùy chọn ghi đè (kiểm soát) theo cách thủ công.
Xe Cấp độ 4 có thể hoạt động ở chế độ tự lái. Nhưng cho đến khi luật pháp và cơ sở hạ tầng phát triển, chúng chỉ có thể làm được như vậy trong một khu vực hạn chế (thường là môi trường đô thị nơi tốc độ tối đa đạt trung bình 50 km/h). Đây được gọi là cấu trúc địa lý. Do đó, hầu hết các phương tiện Cấp độ 4 đang tồn tại đều hướng đến việc đi chung xe. Ví dụ:
- NAVYA, một công ty của Pháp, đang chế tạo và bán xe đưa đón Cấp độ 4 và xe taxi ở Hoa Kỳ chạy hoàn toàn bằng năng lượng điện và có thể đạt tốc độ tối đa 55 dặm/giờ.
- Waymo của Alphabet thời gian gần đây đã tiết lộ một dịch vụ taxi tự lái Cấp độ 4 ở Arizona, nơi họ đã được thử nghiệm không người lái ô tô mà không cần một người lái xe an toàn ở ghế cho hơn một năm và hơn 10 triệu dặm.
- Nhà cung cấp ô tô Magna của Canada đã phát triển công nghệ (MAX4) để kích hoạt khả năng Cấp độ 4 trong cả môi trường đô thị và đường cao tốc. Họ đang hợp tác với Lyft để cung cấp các bộ kit công nghệ cao có thể biến các phương tiện giao thông thành ô tô tự lái.
- Chỉ vài tháng trước, Volvo và Baidu đã công bố mối quan hệ đối tác chiến lược để cùng phát triển xe điện cấp độ 4 phục vụ thị trường robotaxi ở Trung Quốc.
Cấp độ 5 (Tự động hóa lái xe hoàn toàn)
Xe Cấp độ 5 không cần sự chú ý hay kiểm soát của con người ― loại bỏ “nhiệm vụ lái xe động”. Ô tô cấp độ 5 thậm chí sẽ không có vô lăng hoặc bàn đạp ga tăng tốc/phanh. Chúng sẽ không bị rào cản địa lý, có thể đi bất cứ đâu và làm bất cứ điều gì mà một người lái xe có kinh nghiệm có thể làm. Những chiếc xe hoàn toàn tự động đang được thử nghiệm ở một số quốc gia trên thế giới, nhưng chưa có loại xe nào được cung cấp cho công chúng.
