Nhiều người thường có suy nghĩ “Tôi không giỏi bất cứ thứ gì” vào lúc này hay lúc khác trong cuộc sống. Suy nghĩ này có thể đến với bạn khi bạn còn trẻ và vẫn đang cố gắng tìm ra nghề nghiệp bạn muốn theo đuổi hoặc mục đích sống lớn hơn của bạn có thể là gì. Nó cũng có thể đến muộn hơn trong cuộc sống, khi bạn đang thay đổi con đường sự nghiệp hoặc khi bạn cảm thấy mình đang không sống có ý nghĩa hoặc không có được một cuộc sống như một số bạn bè cùng trang lứa.
Thông thường, suy nghĩ “Tôi không giỏi bất cứ việc gì” cho thấy rằng bạn đang trải qua một giai đoạn tự ti hoặc thiếu tự tin.
Một số người có thể rũ bỏ những suy nghĩ này và tiếp tục. Nhưng chúng ta thường bị sa lầy vào kiểu suy nghĩ này. Nếu kiểu suy nghĩ này trở nên thống trị, có thể rất khó để vượt qua nó. Tuy nhiên, sự thật là mọi người đều giỏi một thứ gì đó, và thông thường điều khiến mọi người không tìm ra thứ đó là gì, đó chính là sự tự nói về bản thân một cách tiêu cực và lòng tự trọng thấp.
“Tôi không giỏi việc gì” cảm thấy như thế nào
Cảm giác như bạn không giỏi bất cứ điều gì là dấu hiệu cho thấy bạn đang có lòng tự trọng thấp và hình ảnh kém về bản thân. Thông thường, cảm giác tự ti có tương quan với cảm giác lo lắng và trầm cảm. Những suy nghĩ tiêu cực về bản thân có thể ảnh hưởng đến hiệu suất và kinh nghiệm của bạn ở trường và nơi làm việc, và thậm chí có thể tác động tiêu cực đến các mối quan hệ giữa các cá nhân của bạn.
Chúng ta hãy xem những suy nghĩ tiêu cực này thường trải qua như thế nào:
Chơi trò chơi so sánh
Bạn có thể đang vật lộn với mục đích sống của mình và bạn có thể cảm thấy mình không có bất kỳ tài năng hay năng khiếu nào. Suy nghĩ này thường xuất hiện khi bạn so sánh mình với người khác. Bạn có thể nhìn vào mạng xã hội hoặc TV, tạp chí và tin tức, và cảm thấy như tất cả những gì bạn thấy là những người thành công, tự tin và dường như đã tìm thấy mục đích sống của họ.
Ám ảnh về những thất bại trong quá khứ
Bạn cũng có thể đang xem qua một danh sách những cách mà bạn tự cho rằng mình không thành công. Bạn có thể nghĩ lại khoảng thời gian mà bạn đã cố gắng theo đuổi sở thích hoặc nộp đơn xin việc và đã thất bại theo một cách nào đó. Bạn có thể nghĩ về những lần bạn bị điểm thấp ở trường, những lần bạn bị người khác hạ thấp hoặc những lần bạn cảm thấy không được đánh giá cao.
Không có khả năng thử những điều mới
Bạn có thể cân nhắc thử một điều gì đó mới mẻ hoặc theo đuổi một sở thích mà bạn nghĩ rằng bạn có thể thích thú, nhưng những suy nghĩ tiêu cực của bạn có khả năng ngăn cản bạn làm điều đó. Bạn có thể tưởng tượng mình giỏi một thứ gì đó trong chốc lát, nhưng sau đó nghĩ ngay đến những cách mà bạn có thể thất bại.
Ngoài suy nghĩ “Tôi không giỏi về bất cứ điều gì”, một số suy nghĩ khác mà bạn có thể có bao gồm:
- “Tôi không có tài năng.”
- “Tôi không thú vị và không ai quan tâm đến tôi.”
- “Tôi cố gắng trở nên giỏi bất cứ điều gì cũng chẳng ích lợi gì.”
- “Tất cả những người khác, trừ tôi đều hạnh phúc và thành công.”
- “Tôi sẽ không bao giờ giỏi ở trường hay nơi làm việc.”
- “Không có lý do gì để tôi thử một thứ gì đó bởi vì tôi sẽ không giỏi về nó.”
- “Tôi là một kẻ thất bại.”
Điều quan trọng là phải hiểu rằng những kiểu suy nghĩ này – cùng với suy nghĩ “Tôi chẳng giỏi gì cả” – chỉ đơn giản là những suy nghĩ. Chúng không nhất thiết thể hiện thực tế cuộc sống của bạn. Chúng là những ví dụ về việc tự nói chuyện tiêu cực và thường kéo dài một chu kỳ của những suy nghĩ tiêu cực hơn, chồng chất lên nhau.
Xác định các nguyên nhân
Có một số nguồn động lực khác nhau có thể đang diễn ra góp phần khiến bạn cảm thấy không giỏi bất cứ thứ gì. Thông thường, lý do khiến ai đó có những suy nghĩ này là do sự kết hợp của các đặc điểm tính cách, sự giáo dục và kinh nghiệm sống.
Hiểu được điều gì có thể gây ra những suy nghĩ này sẽ giúp bạn tìm ra cách vượt qua chúng.
Lòng tự trọng thấp
Lòng tự trọng thấp có lẽ là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra những suy nghĩ như “Tôi không giỏi gì cả”. Như Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ (APA) mô tả, lòng tự trọng thấp có liên quan đến cách bạn nhìn nhận về bản thân. APA mô tả: “Nó phản ánh hình ảnh thể chất của một người, quan điểm về những thành tựu và năng lực của người đó, giá trị và thành công được nhận thức trong việc sống theo họ, cũng như cách mà người khác nhìn nhận và phản hồi với người đó”.
Điều quan trọng là phải hiểu rằng nhận thức của bạn về bản thân và khả năng của bạn không phải là tĩnh. Bạn có thể có những khoảng thời gian hình ảnh bản thân tiêu cực và những khoảng thời gian hình ảnh bản thân tích cực. Nói cách khác, lòng tự trọng là thứ có thể được cải thiện.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng lòng tự trọng và hình ảnh bản thân cao hơn có thể có tác động tích cực đến trải nghiệm cuộc sống.
Tự thoại tiêu cực
Có thể cảm thấy không thích, nhưng chúng ta không ngừng kể những câu chuyện về bản thân trong tâm trí. Những suy nghĩ như “Tôi chẳng giỏi gì cả” là một ví dụ về việc tự nói với bản thân một cách tiêu cực và có thể có tác động thực sự đến cách chúng ta nhận thức về bản thân, các mối quan hệ của chúng ta và những gì chúng ta có thể theo đuổi trong cuộc sống.
Các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng liên tục tự nói chuyện tiêu cực có thể có tác động mạnh đến sức khỏe tâm thần của chúng ta và có thể làm tăng lo lắng và trầm cảm. Nhưng có một sự lạc quan rằng: việc suy nghĩ mạnh mẽ, nỗ lực thay đổi suy nghĩ tiêu cực thành tích cực hơn có thể mang lại lợi ích thực sự.
Ví dụ, những người áp dụng thái độ lạc quan hơn về cuộc sống có xu hướng trải nghiệm nhiều hơn về thể chất và tinh thần cũng như chất lượng cuộc sống tăng lên.
Các mối quan hệ
Những hội nhóm mà chúng ta giữ lại có thể có những tác động mạnh mẽ đến cách chúng ta nhìn nhận bản thân và những gì chúng ta cho là điểm mạnh và điểm yếu của mình. Ở trong một mối quan hệ thân thiết với một người nhanh chóng hạ bệ bạn, người tin rằng bạn không có thực lực, hoặc vô giá trị theo một cách nào đó, có thể ảnh hưởng tiêu cực đến lòng tự trọng của bạn.
Ngược lại, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng ở trong mối quan hệ với những người ủng hộ, khuyến khích và chấp nhận có thể thúc đẩy lòng tự trọng. Các tác động của điều này cũng có thể tích lũy.
Ví dụ, những đứa trẻ được đưa ra những thông điệp tích cực về giá trị bản thân có nhiều khả năng tìm kiếm những mối quan hệ tích cực khi còn ở tuổi vị thành niên và cả khi trưởng thành.
Những tổn thương thời thơ ấu
Thật không may, việc trải qua những kinh nghiệm hoặc tổn thương thời thơ ấu bất lợi có thể ảnh hưởng suốt đời đến lòng tự trọng và hình ảnh bản thân. Các nghiên cứu đã phát hiện ra điều này đặc biệt đúng khi đề cập đến tình trạng rối loạn chức năng và lạm dụng trong gia đình.
Những đứa trẻ sống trong những ngôi nhà có mức độ rối loạn chức năng cao hoặc từng bị lạm dụng thường có lòng tự trọng thấp hơn khi trưởng thành.
Làm thế nào để chống lại sự thiếu tự trọng
Có một số cách bạn có thể làm để phá vỡ chu kỳ suy nghĩ tiêu cực và ý tưởng bạn không giỏi bất cứ điều gì.
Tạm ngừng sử dụng mạng xã hội
Hầu hết mọi người đều dựa vào mạng xã hội như một cách để kết nối với những người khác và thậm chí là một cách để nhận tin tức và cập nhật các xu hướng hiện tại. Nhưng có một mặt tối của mạng xã hội, và đó là cách mà nó có thể tác động tiêu cực đến lòng tự trọng và cảm giác về giá trị bản thân.
Mọi người trên mạng xã hội thường chia sẻ hình ảnh được “tuyển chọn” về cuộc sống của họ, sử dụng các bộ lọc trong ảnh và chọn và chọn những phần nào trong cuộc sống của họ để chia sẻ. Đó là lý do tại sao có vẻ như tất cả mọi người đều tràn đầy thành công và tài năng.
Tạm ngừng sử dụng mạng xã hội có thể giúp bạn có cơ hội ngừng tham gia vào trò chơi so sánh mà mạng xã hội dường như khuyến khích và tập trung vào việc cải thiện hình ảnh bản thân, sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của chính bạn.
Học cách chấp nhận lời khen
Những người nghĩ rằng họ không giỏi bất cứ điều gì thường sẽ không tin người khác khi được chỉ ra những điều mà họ thực sự giỏi. Nói một cách đơn giản, những người có lòng tự trọng thấp không giỏi chấp nhận những lời khen ngợi.
Nếu điều này đúng với bạn, bạn có thể xem xét một bài tập nhỏ. Lưu ý mỗi khi ai đó cố gắng đưa ra lời khen cho bạn và xem điều gì sẽ xảy ra nếu bạn chấp nhận lời khen đó. Ban đầu bạn có thể cảm thấy rằng bạn đang giả bộ nó ở một mức độ nào đó. Nhưng nếu bạn tiếp tục chấp nhận những lời khen ngợi, bạn có thể thay đổi suy nghĩ của mình về cách người khác nhìn nhận bạn và khả năng nhìn nhận bản thân trong cùng một góc độ.
Thử viết nhật ký
Một cách hiệu quả để phân loại cảm xúc và hiểu suy nghĩ của bạn là viết chúng ra. Trước hết, viết ra những suy nghĩ và cảm xúc của bạn có thể giúp bạn xác định chúng là gì. Hiểu những gì đang xảy ra với bạn là bước đầu tiên để bắt đầu cảm thấy tốt hơn.
Dành một vài phút mỗi ngày để chỉ “viết” suy nghĩ của bạn trên trang giấy có thể có tác dụng chữa bệnh.
Nếu bạn nhận thấy rằng suy nghĩ của bạn dường như bị chi phối bởi suy nghĩ tiêu cực và sự tự tin thấp, bạn có thể muốn thử một cái gì đó khác: một cuốn nhật ký về lòng biết ơn. Một trong những cách tốt nhất để xoay chuyển suy nghĩ tiêu cực là bắt đầu viết nhật ký về lòng biết ơn, và các nghiên cứu đã tìm ra mối quan hệ giữa lòng biết ơn và lòng tự trọng.
Viết nhật ký về lòng biết ơn không hề phức tạp: chỉ cần viết ra một điều bạn biết ơn mỗi ngày. Nó có thể là một cái gì đó đơn giản như cà phê buổi sáng của bạn, hoặc tiếng cười của con bạn. Chỉ cần cam kết viết nó ra.
Thử liệu pháp
Trị liệu là một cách tuyệt vời để nâng cao lòng tự trọng và hình ảnh của bản thân. Liệu pháp có thể giúp bạn hiểu rõ hơn điều gì đang khiến bạn cảm thấy như vậy, nhưng quan trọng hơn, nó có thể giúp bạn thực hành cách quản lý những suy nghĩ tiêu cực của mình.
Liệu pháp nhận thức-hành vi tập trung vào việc xác định những suy nghĩ tiêu cực và học các kỹ thuật để đào tạo lại các mẫu suy nghĩ của bạn và áp dụng một tư duy tích cực hơn.
Xác định những món quà đến từ bên trong
Một cách hiệu quả để chống lại suy nghĩ “Tôi không giỏi gì cả” là điều chỉnh lại việc giỏi một thứ gì đó thực sự có ý nghĩa. Khi hầu hết chúng ta nghĩ đến việc giỏi một cái gì đó, chúng ta nghĩ đến những thứ như kiếm được một công việc có năng lực cao, vào một trường đại học tốt, có một số tài năng được ngưỡng mộ, có một mối quan hệ hoặc hôn nhân hạnh phúc.
Nhưng đây đều là những thành tích bên ngoài, và mặc dù chúng có thể là những điều đáng để ăn mừng, nhưng chúng không phải là cách duy nhất mà những món quà cuộc sống của con người được thể hiện.
Những món quà của bạn có thể kém rõ ràng hoặc “phô trương” nhưng vẫn phải có ý nghĩa. Trở thành một người bạn tốt, một người biết lắng nghe hay một người tốt bụng và kiên nhẫn là những món quà đặc biệt. Tương tự như vậy, được sống qua những hoàn cảnh khó khăn và học cách kiên trì bất chấp thử thách, chắc chắn là một món quà và một điều đáng tự hào.
Hãy xem điều gì sẽ xảy ra khi bạn ngồi xuống và liệt kê những tài năng hướng nội hơn và có liên quan đến những phẩm chất nhân cách giúp bạn trở thành người tốt và đóng góp tích cực vào việc làm cho thế giới trở nên tốt đẹp hơn.
“Tôi chẳng giỏi gì cả” là một câu nói rất mạnh mẽ và nếu bạn nói đủ thường xuyên, bạn sẽ bắt đầu tin vào điều đó. Nhưng một câu nói như thế này chỉ là một suy nghĩ mà bạn đang nói với chính mình, nó xuất phát từ một nơi có lòng tự trọng thấp, và không phải là thực tế của bạn.
Mọi người trên trái đất đều có điều gì đó mà họ giỏi — chỉ cần thức dậy vào buổi sáng và bắt đầu ngày mới của bạn là một thành tựu. Có thể cần một thời gian để xác định tài năng và điểm mạnh của bạn, nhưng chúng đang có ở đó. Chỉ cần bạn cố gắng và đào sâu bản thân mình để tìm ra những điểm mạnh, giúp bạn trở nên tốt hơn!
Verywell
