Trí tuệ cảm xúc, đôi khi được gọi là EQ (“chỉ số cảm xúc”), đề cập đến khả năng nhận biết, hiểu, quản lý và lý luận của một người bằng cảm xúc. Đó là một khả năng quan trọng khi nói đến giao tiếp giữa các cá nhân – và là một chủ đề nóng không chỉ trong tâm lý học mà còn trong thế giới kinh doanh. Thuật ngữ này được đặt ra bởi các nhà tâm lý học vào những năm 1990. Việc sử dụng nó nhanh chóng lan rộng sang các lĩnh vực khác bao gồm kinh doanh, giáo dục và văn hóa đại chúng.
Trí tuệ cảm xúc là gì?
Các nhà tâm lý học Peter Salovey và John D. Mayer, hai trong số những nhà nghiên cứu hàng đầu về chủ đề này, định nghĩa trí tuệ cảm xúc là khả năng nhận biết và thấu hiểu cảm xúc ở bản thân và những người khác. Khả năng này cũng liên quan đến việc sử dụng sự hiểu biết cảm xúc này để đưa ra quyết định, giải quyết vấn đề và giao tiếp với người khác.
Theo Salovey và Mayer, có bốn mức độ khác nhau của trí tuệ cảm xúc:
- Nhận thức cảm xúc
- Lý luận bằng cảm xúc
- Hiểu cảm xúc
- Quản lý cảm xúc
Trước đây, cảm xúc và trí thông minh thường được xem là đối lập nhau. Tuy nhiên, trong những thập kỷ gần đây, các nhà nghiên cứu khám phá tâm lý cảm xúc ngày càng quan tâm đến nhận thức và ảnh hưởng.
Lĩnh vực này khám phá cách các quá trình nhận thức và cảm xúc tương tác và ảnh hưởng đến cách suy nghĩ của mọi người. Xem xét những cảm xúc và tâm trạng như hạnh phúc, tức giận, sợ hãi và buồn bã ảnh hưởng như thế nào đến cách mọi người hành xử và đưa ra quyết định.
Tại sao EQ lại quan trọng để thành công
Sự quan tâm đến tâm lý học cảm xúc và khái niệm trí tuệ cảm xúc thực sự bùng cháy với sự xuất bản của cuốn sách “Trí tuệ cảm xúc: Tại sao nó có thể quan trọng hơn IQ” của Daniel Goleman vào năm 1995. Trong cuốn sách, Goleman cho rằng trí tuệ cảm xúc rất quan trọng để dự đoán thành công trong cuộc sống. Ông cho rằng năng lực cảm xúc cũng đóng một vai trò đặc biệt quan trọng ở nơi làm việc.
Bản concept nhanh chóng thu hút sự quan tâm của công chúng, bao gồm cả các nhà quản lý nhân sự và lãnh đạo doanh nghiệp. Các nhà nghiên cứu đã gợi ý rằng trí tuệ cảm xúc ảnh hưởng đến cách nhân viên tương tác tốt với đồng nghiệp của họ và EQ cũng được cho là đóng một vai trò trong cách người lao động quản lý căng thẳng và xung đột. Nó cũng ảnh hưởng đến hiệu suất tổng thể trong công việc. Các nghiên cứu khác đã liên kết trí tuệ cảm xúc với sự hài lòng trong công việc.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những nhân viên có điểm số đo EQ cao hơn cũng có xu hướng được đánh giá cao hơn trên các thước đo về hoạt động giữa các cá nhân, khả năng lãnh đạo và quản lý căng thẳng.
Goleman cho rằng mặc dù trí thông minh truyền thống gắn liền với sự thành công trong lãnh đạo, nhưng chỉ nó thôi là chưa đủ. Những người thành công trong công việc không chỉ thông minh mà còn có chỉ số EQ cao.
Nhưng trí tuệ cảm xúc không chỉ dành cho các CEO và quản lý cấp cao. Đó là phẩm chất quan trọng ở mọi cấp độ nghề nghiệp của một người, từ sinh viên đại học đang tìm kiếm công việc thực tập cho đến những nhân viên dày dạn kinh nghiệm với hy vọng đảm nhận vai trò lãnh đạo. Nếu bạn muốn thành công ở nơi làm việc và tiến lên các nấc thang sự nghiệp, trí tuệ cảm xúc là yếu tố quyết định thành công của bạn.
Tại sao EQ lại quan trọng ở nơi làm việc
Tại sao trí tuệ cảm xúc lại là một kỹ năng được đánh giá cao tại nơi làm việc? Theo một cuộc khảo sát về các nhà quản lý tuyển dụng, gần 75% người được hỏi cho rằng họ đánh giá cao EQ của nhân viên hơn chỉ số IQ của họ.
Trí tuệ cảm xúc được nhiều người công nhận là một kỹ năng có giá trị giúp cải thiện khả năng giao tiếp, quản lý, giải quyết vấn đề và các mối quan hệ tại nơi làm việc. Đây cũng là một kỹ năng mà các nhà nghiên cứu tin rằng có thể được cải thiện khi được đào tạo và thực hành.
Những người có EQ cao
- Đưa ra quyết định và giải quyết vấn đề tốt hơn
- Chịu áp lực tốt
- Giải quyết xung đột
- Có sự đồng cảm lớn hơn
- Lắng nghe, phản ánh và phản hồi những lời chỉ trích mang tính xây dựng
Những người có EQ thấp
- Đóng vai nạn nhân hoặc trốn tránh trách nhiệm khi có lỗi
- Có phong cách giao tiếp thụ động hoặc tấn công
- Từ chối làm việc theo nhóm
- Chỉ trích người khác quá mức hoặc bác bỏ ý kiến của người khác
Làm thế nào để trở nên thông minh hơn về mặt cảm xúc
Mặc dù kỹ năng cảm xúc có thể đến với một số người một cách tự nhiên, nhưng bất cứ ai cũng có thể cải thiện khả năng hiểu và suy luận bằng cảm xúc của họ. Điều này có thể đặc biệt hữu ích ở nơi làm việc, nơi mà các mối quan hệ và các quyết định kinh doanh thường dựa vào sự hiểu biết giữa các cá nhân, làm việc theo nhóm và giao tiếp.
Các yếu tố như giáo dục và tính cách có xu hướng đóng một vai trò lớn trong sự phát triển của trí tuệ cảm xúc, nhưng nó là một kỹ năng có thể được cải thiện bằng nỗ lực và luyện tập.
Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy những người tham gia được đào tạo về các năng lực cảm xúc chính cho thấy những cải thiện lâu dài về trí tuệ cảm xúc. Họ cũng trải qua những cải thiện về thể chất và tinh thần, các mối quan hệ xã hội tốt hơn và mức cortisol (hormone căng thẳng) thấp hơn.
Nếu bạn quan tâm đến việc cải thiện kỹ năng trí tuệ cảm xúc để mang lại lợi ích cho hiệu quả công việc tại nơi làm việc, hãy thực hiện các bước để cải thiện kỹ năng của bạn trong năm mục trí tuệ cảm xúc: Tự nhận thức, tự điều chỉnh, kỹ năng xã hội, đồng cảm và động lực.
Trở nên tự nhận thức hơn
Một trong những bước đầu tiên để sử dụng các kỹ năng trí tuệ cảm xúc ở nơi làm việc là thực hành nhận biết cảm xúc của chính bạn. Tự nhận thức liên quan đến việc nhận thức được các khía cạnh khác nhau của bản thân, bao gồm cả cảm xúc và cảm giác của bạn. Nó là một trong những thành phần nền tảng của trí tuệ cảm xúc. Để nhận ra cảm xúc của bạn và hiểu điều gì đang gây ra những cảm giác này, trước tiên bạn cần phải tự nhận thức.
- Chú ý đến cảm giác của bạn. Những cảm xúc này ảnh hưởng đến cách bạn phản ứng như thế nào? Những điều bạn đang cảm thấy có tác động đến quyết định bạn đưa ra hay cách bạn tương tác với người khác không? Khi suy nghĩ về những câu hỏi này, bạn có thể nhận thấy rằng bạn trở nên ý thức hơn nhiều về cảm xúc của chính mình và vai trò của chúng trong cuộc sống hàng ngày của bạn.
- Kiểm kê lại những điểm mạnh và điểm yếu về cảm xúc. Bạn giao tiếp với người khác tốt như thế nào? Bạn có thấy mình thường xuyên mất kiên nhẫn, tức giận hoặc khó chịu không? Một số cách bạn có thể đối phó với những cảm giác này một cách hiệu quả là gì? Nhận ra điểm yếu cho phép bạn tìm cách đối phó với chúng.
- Hãy nhớ rằng cảm xúc là thoáng qua. Đồng nghiệp có thể chọc tức bạn hoặc sếp của bạn có thể giao cho bạn một nhiệm vụ khó chịu để hoàn thành. Trước khi bạn phản ứng, hãy nhớ rằng những điều này chỉ là tạm thời. Đưa ra quyết định hấp tấp dựa trên cảm xúc mãnh liệt có thể gây bất lợi cho mục tiêu dài hạn và thành công của bạn.
Thực hành tự điều chỉnh
Goleman xác định khả năng tự điều chỉnh là một phần quan trọng của trí tuệ cảm xúc. Nhận thức được cảm xúc của bạn là bước đầu tiên quan trọng, nhưng bạn cũng cần phải có khả năng quản lý cảm xúc của mình.
Những người có khả năng tự điều chỉnh tốt có khả năng thích ứng tốt với các tình huống thay đổi. Họ không kiềm chế mọi thứ; họ chờ đợi những cách thích hợp để thể hiện cảm xúc của mình hơn là phản ứng một cách bốc đồng.
Để cải thiện kỹ năng tự điều chỉnh của bạn ở nơi làm việc:
- Tìm kỹ thuật để giải phóng căng thẳng tại nơi làm việc. Có những sở thích ngoài công việc là một nơi tuyệt vời để bắt đầu. Tập thể dục cũng là một cách lành mạnh để giải phóng căng thẳng.
- Giữ bình tĩnh. Chấp nhận sự thật rằng bạn không thể kiểm soát mọi thứ. Hãy tìm những cách hữu ích để ứng phó mà không đổ thêm dầu vào lửa.
- Hãy suy nghĩ trước khi đưa ra quyết định. Cảm xúc có thể khiến bạn choáng ngợp trong lúc nóng nảy. Bạn có thể đưa ra lựa chọn bình tĩnh hơn, hợp lý hơn nếu cho mình thời gian để cân nhắc tất cả các khả năng.
Cải thiện kỹ năng xã hội
Nghiên cứu về tâm lý cảm xúc cho thấy rằng những người có EQ cao cũng có các kỹ năng xã hội mạnh mẽ. Bởi vì họ rất giỏi trong việc nhận biết cảm xúc của người khác, cho nên họ có khả năng phản ứng phù hợp với tình huống. Các kỹ năng xã hội cũng được đánh giá cao ở nơi làm việc vì chúng dẫn đến giao tiếp tốt hơn và văn hóa công ty tích cực hơn.
Nhân viên và nhà lãnh đạo có kỹ năng xã hội tuyệt vời có thể xây dựng mối quan hệ với đồng nghiệp và truyền đạt ý tưởng của họ một cách hiệu quả. Những người có kỹ năng xã hội tốt không chỉ là những người chơi tuyệt vời trong đội mà họ còn có thể đảm nhận vai trò lãnh đạo khi cần thiết. Để nâng cao kỹ năng xã hội của bạn:
- Lắng nghe những gì người khác nói. Điều này không có nghĩa là chỉ nghe người khác nói một cách thụ động. Lắng nghe tích cực bao gồm việc thể hiện sự chú ý, đặt câu hỏi và cung cấp phản hồi. Cho dù bạn là người quản lý hay thành viên trong nhóm, việc lắng nghe tích cực có thể cho thấy rằng bạn đam mê các dự án công việc và sẵn sàng làm việc với những người khác để giúp nhóm đạt được mục tiêu.
- Chú ý đến giao tiếp phi ngôn ngữ. Những tín hiệu mà mọi người gửi qua ngôn ngữ cơ thể của họ có thể truyền tải rất nhiều điều về những gì họ thực sự nghĩ.
- Rèn luyện kỹ năng thuyết phục của bạn. Khả năng gây ảnh hưởng ở nơi làm việc và thuyết phục các thành viên trong nhóm và người giám sát lắng nghe ý kiến của bạn có thể giúp bạn thăng tiến sự nghiệp một cách lâu dài.
- Tránh drama văn phòng. Cố gắng hết sức để tránh xa những chính trị vụn vặt đôi khi chiếm đoạt nơi làm việc, nhưng lưu ý rằng xung đột không phải lúc nào cũng có thể tránh được. Tập trung lắng nghe những gì người khác nói và tìm cách giải quyết vấn đề và giảm thiểu căng thẳng.
Trở nên đồng cảm hơn
Những người thông minh về mặt cảm xúc là những người giỏi đi vào vị trí của người khác và hiểu được cảm giác của họ. Sự đồng cảm không chỉ đơn thuần là nhận biết cảm giác của người khác. Nó cũng liên quan đến cách bạn phản ứng với những cảm xúc này.
Ở nơi làm việc, sự đồng cảm cho phép bạn hiểu được những động lực khác nhau giữa đồng nghiệp và người giám sát. Nó cũng cho phép bạn nhận ra ai là người nắm giữ quyền lực và nó ảnh hưởng như thế nào đến các hành vi, cảm xúc và tương tác từ các mối quan hệ như vậy.
- Nhìn mọi thứ từ quan điểm của người khác. Đôi khi nó có thể là một thách thức, đặc biệt là nếu bạn cảm thấy như người kia đã sai. Nhưng thay vì để những bất đồng tích tụ thành xung đột lớn, hãy dành thời gian nhìn nhận tình hình từ góc độ của người khác. Nó có thể là một bước đầu tiên tuyệt vời để tìm ra điểm trung gian giữa hai quan điểm đối lập.
- Chú ý đến cách bạn phản hồi với người khác. Bạn có để họ có cơ hội chia sẻ ý kiến của mình không? Bạn có thừa nhận ý kiến đóng góp của họ, ngay cả khi bạn không đồng ý? Để người khác biết rằng nỗ lực của họ là xứng đáng thường giúp mọi người cảm thấy sẵn sàng thỏa hiệp hơn.
Làm việc trên Động lực của bạn
Một thành phần quan trọng khác của trí tuệ cảm xúc là động lực nội tại. Những người có EQ mạnh thường có nhiều động lực hơn để đạt được mục tiêu vì lợi ích của chính họ. Thay vì tìm kiếm những phần thưởng bên ngoài, họ muốn làm mọi thứ bởi vì họ thấy họ hoàn thành và họ đam mê những gì họ làm.
Tiền bạc, địa vị và sự ca ngợi là điều tuyệt vời, nhưng những người thành công cao ở nơi làm việc thường được thúc đẩy bởi điều gì đó hơn thế nữa. Họ đam mê những gì họ làm. Họ có cam kết với công việc của mình, họ thích tham gia vào những thử thách mới và sự nhiệt tình của họ dường như có thể lây lan. Họ không bỏ cuộc khi đối mặt với những trở ngại và họ có thể truyền cảm hứng cho những người khác làm việc chăm chỉ và kiên trì để đạt được mục tiêu.
- Tập trung vào những gì bạn yêu thích trong công việc của bạn. Có thể có những điều về công việc mà bạn yêu thích và những điều bạn ghét. Hãy thử tập trung vào các khía cạnh của công việc mà bạn yêu thích, chẳng hạn như cảm giác đạt được khi hoàn thành một dự án lớn hoặc giúp khách hàng của bạn tiến tới mục tiêu của chính họ. Xác định những yếu tố đó trong công việc của bạn và lấy cảm hứng từ chúng.
- Cố gắng duy trì một thái độ tích cực. Hãy để ý xem những người lạc quan ở nơi làm việc có xu hướng truyền cảm hứng và động lực cho người khác như thế nào. Chấp nhận kiểu thái độ này có thể giúp bạn cảm thấy tích cực hơn về công việc của mình.
Verywellmind
