Tia chớp lục là hiện tượng quang học xảy ra ngay sau khi Mặt Trời lặn hoặc trước Mặt Trời mọc, nó là một điểm màu xanh lục (xanh lá cây), xuất hiện khoảng 1 hoặc 2 giây ngay trên đỉnh của Mặt Trời, hoặc nó có thể như một tia sáng màu xanh lá cây phóng lên từ điểm Mặt Trời lặn. Có nhiều nguyên nhân gây nên hiện tượng này, trong số đó có một vài nguyên nhân là chính yếu. Tia chớp lục có thể được quan sát từ bất kỳ độ cao nào (thậm chí là từ một máy bay). Nó thường được nhìn thấy ở những nơi mà tầm nhìn đến chân trời không bị cản trở, chẳng hạn như vùng biển.
Tia chớp lục là tên của một hiện tượng quang học hiếm gặp và thú vị, nơi có thể nhìn thấy một đốm hoặc tia chớp màu xanh lục ở rìa trên cùng của mặt trời vào lúc mặt trời mọc hoặc lặn. Mặc dù ít phổ biến hơn, tia chớp lục cũng có thể được nhìn thấy với các thiên thể sáng khác, chẳng hạn như Mặt trăng, sao Kim và sao Mộc.
Tia chớp lục có thể nhìn thấy bằng mắt thường hoặc thiết bị chụp ảnh. Bức ảnh màu đầu tiên về tia chớp lục được chụp vào lúc hoàng hôn bởi D.K.J. O’Connell vào năm 1960 từ Đài thiên văn Vatican.
Tia chớp lục hoạt động như thế nào?
Vào lúc bình minh hoặc hoàng hôn, ánh sáng từ mặt trời truyền qua một cột không khí dày hơn trước khi tới người xem so với khi ngôi sao ở cao hơn trên bầu trời. Tia chớp xanh lục là một loại ảo ảnh trong đó bầu khí quyển khúc xạ ánh sáng mặt trời, phá vỡ ánh sáng mặt trời thành các màu khác nhau. Không khí đóng vai trò như một lăng kính, nhưng không phải tất cả các màu của ánh sáng đều có thể nhìn thấy được vì một số bước sóng bị các phân tử hấp thụ trước khi ánh sáng chiếu tới người xem.
Ánh sáng Mặt Trời (trắng) khi đi qua khí quyển của Trái Đất sẽ bị khúc xạ tùy theo bước sóng của tia sáng và phân tách thành những màu sắc quang phổ. Tia sáng màu xanh lam bị khúc xạ nhiều nhất, kế đó là màu xanh lục rồi vàng và đỏ. Khi Mặt trời lặn còn nhú lên khoảng 1/60 đường kính mặt trời ở chân trời, ta có thể quan sát thấy những viền Mặt trời có màu thay đổi từ đỏ đến xanh lam. Khi viền màu đỏ sau đó là màu vàng biến mất, thì viền màu xanh lục và màu xanh lam vẫn còn ở chân trời, tuy nhiên, màu xanh lam bị tán xạ rất nhiều trong khí quyển (xem thêm: Tán xạ Rayleigh), cho nên khó thấy được. Chỉ có màu xanh lục (trong quang phổ nằm giữa màu vàng và màu xanh lam) vẫn còn sót lại và thường thấy được trong vòng vài giây. Tuy nhiên, trong điều kiện thuận lợi, cũng có thể quan sát thấy những tia chớp màu xanh lam hoặc thậm chí là màu tím.
Tia chớp xanh lục và tia xanh lục
Có nhiều hơn một hiện tượng quang học có thể làm cho Mặt trời có màu xanh lục. Tia xanh lục là một loại tia chớp xanh lục rất hiếm gặp, tạo ra một chùm ánh sáng xanh lục. Hiệu ứng được nhìn thấy vào lúc hoàng hôn hoặc ngay sau đó khi tia chớp xanh lục xuất hiện trên bầu trời mờ ảo. Tia sáng xanh thường cao vài độ vòng cung trên bầu trời và có thể tồn tại trong vài giây.
Làm thế nào để nhìn thấy tia chớp lục
Chìa khóa để nhìn thấy tia chớp lục là xem bình minh hoặc hoàng hôn ở một đường chân trời xa, không bị cản trở (biển hoặc cánh đồng rộng mênh mông). Các tia chớp lục phổ biến nhất được quan sát thấy trên đại dương, tuy nhiên tia chớp lục có thể được quan sát từ bất kỳ độ cao nào và trên đất liền cũng như trên biển. Nó thường xuyên được nhìn thấy từ trên không, đặc biệt là trong một chiếc máy bay đi về phía tây, điều này sẽ làm trì hoãn hoàng hôn. Nó sẽ hữu ích nếu không khí trong lành và ổn định. Trong thực tế đã có những quan sát thấy tia chớp xanh lục khi mặt trời mọc hoặc lặn sau những ngọn núi hoặc thậm chí những đám mây hoặc một lớp sương mù.
Việc phóng đại nhẹ, như thông qua điện thoại di động hoặc máy ảnh, thường làm cho viền hoặc tia chớp lục có thể nhìn thấy trên mặt trời lúc bình minh và hoàng hôn. Điều quan trọng là bạn không nên xem mặt trời khi chưa được lọc dưới độ phóng đại, vì có thể gây tổn thương mắt vĩnh viễn. Thiết bị kỹ thuật số là cách an toàn hơn để xem mặt trời.
Nếu bạn đang xem tia chớp lục bằng mắt chứ không phải bằng thấu kính, thì hãy đợi cho đến khi mặt trời vừa mọc hoặc đã lặn một phần. Nếu ánh sáng quá sáng, bạn sẽ không nhìn thấy màu sắc.
Tia chớp lục thường tăng dần theo màu sắc / bước sóng. Nói cách khác, mặt trên của đĩa mặt trời xuất hiện màu vàng, sau đó là vàng lục, sau đó là xanh lục, và có thể là lục-lam.
Điều kiện khí quyển có thể tạo ra các loại tia chớp lục khác nhau:
Tia chớp màu xanh lam Blue Flash
Rất hiếm khi sự khúc xạ của ánh sáng mặt trời xuyên qua bầu khí quyển có thể đủ để tạo ra tia chớp màu xanh lam. Đôi khi tia chớp màu xanh lam xếp chồng lên trên tia chớp xanh lục. Hiệu ứng này được nhìn thấy rõ nhất trong ảnh hơn là bằng mắt, vốn không nhạy cảm lắm với ánh sáng xanh lam. Tia chớp xanh lam rất hiếm vì ánh sáng xanh lam thường bị phân tán bởi bầu khí quyển trước khi nó đến được với người xem.
Vành đai xanh lục
Khi một vật thể thiên văn (tức là Mặt trời hoặc Mặt trăng) lặn trên đường chân trời, bầu khí quyển hoạt động như một lăng kính, phân tách ánh sáng thành các bước sóng hoặc màu sắc thành phần của nó. Vành trên của vật có thể có màu xanh lục, thậm chí là xanh lam hoặc tím, trong khi vành dưới luôn có màu đỏ. Hiệu ứng này thường thấy nhất khi bầu khí quyển chứa nhiều bụi, khói hoặc các hạt khác. Tuy nhiên, các hạt tạo ra hiệu ứng cũng có thể làm mờ và làm đỏ ánh sáng, làm cho nó khó nhìn. Vành màu rất mỏng nên rất khó nhận biết bằng mắt thường. Nó có thể được nhìn thấy rõ hơn trong ảnh và video. Chuyến thám hiểm Nam Cực của Richard Evelyn Byrd báo cáo đã nhìn thấy vành xanh lục và có thể là ánh chớp xanh lục, kéo dài khoảng 35 phút vào năm 1934.
